Saunalar hava sıcaklıkları 65°C ile 90°C arasında değişen odalardır. Genellikle boyasız ahşap iç mekanları, aydınlatmaları ve sıcaklık gösteren termometreleri vardır. Saunalarda ısınma elemanı olarak soba ve üstüne su döküldüğünde buhar yaratması için taşlar kullanılır.
Farklı türde birkaç sauna mevcuttur. Örneğin, Finlandiya saunaları genellikle kuru ısı kullanırken, Türk tarzı saunalar daha nemlidir.
Sıcak, orman kokulu bir saunada rahatlamak, stresli atmak için ya da spor salonu antrenmanının en iyi kısmı veya sadece tatil için ayrılan keyifli bir deneyim olabilir. Haftada birkaç kez veya yılda sadece bir kez bile olsa, saunalar gevşeme ve hafif ağrıların azaltılması gibi sağlık faydaları sağlayabilir.
Saunanın faydaları arasında, KOAH, konjestif kalp yetmezliği ve periferik arter hastalığı gibi durumu olan kişiler için terlemenin yol açtığı faydalardan yararlanmak mümkündür. Saunalar ayrıca romatoid artrit semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir ve spor sonrası kas toparlanması için avantajlı olabilir. Depresyon ve anksiyete yaşayan kişiler de sauna yapmanın faydalı olabileceğini bulabilirler.
Sauna nasıl kullanılmalı?
Evinizde sauna varsa şanslısınız; kurallara uyma konusunda endişelenmenize gerek yoktur. Ancak, diğer insanlarla sauna deneyimini paylaşıyorsanız (örneğin, spa merkezleri ve spor salonunda), uymamanız gereken önemli kurallar vardır. Bunlar şunları içerir:
Saunayı kullanmadan duş alın.
Sauna odasına hızlı bir şekilde girin ve çıkın. Saunalar sıcaklığı içerde tutmak için hava sızdırmazlıdır ancak kapıyı açmak ısının dışarı çıkmasın yol açar ve hızlıca girip çıkılmalıdır.
Sauna yapanların giyimini dikkate alın. Bazı saunalarda çıplaklık kabul edilebilir. Diğerlerinde havlu, peştamal veya mayo giymek tercih edilir.
Çıplak olsanız da olmasanız da doğrudan banka oturmak uygun değildir. Oturacağınız yere bir havlu veya peştamal serin ve sauna odasından çıkarken onu kirli sepetine atın.
Sauna kalabalıksa, gerinmeyin.
Sıcaklık sizin için çok sıcak veya soğuksa, termostatı veya saunanın taşlarına su dökmenizi ayarlamadan önce grup fikrine başvurun. Kendi oturma seviyenizi değiştirerek sıcaklığı kişisel zevkinize göre ayarlayabilirsiniz.
Konuşmayı sessiz tutun ve kaba davranışlardan kaçının. Saunalar rahatlama için tasarlanmıştır.
Sauna kullanırken tıraş olmayın, saç fırçalama veya herhangi bir şekilde bakım yapmayın.
Bandaj, yara bandı veya saç tokası gibi herhangi bir çöp bırakmayın.
Sauna güvenlik ipuçları
Saunada hem özel alanda hem de halka açık alanda kullanırken, dikkate alınması gereken önemli güvenlik önlemleri vardır:
Faydalarına rağmen, saunalar herkes için uygun olmayabilir. Özellikle kontrolsüz yüksek tansiyon, diyabet, kalp yetmezliği, anormal kalp ritmi gibi sağlık sorunlarınız varsa, sauna kullanmadan önce doktorunuzla konuşun.
Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız, sauna kullanmadan önce doktorunuzla konuşun.
Vücut sıcaklığınızı düzenlemenizi engelleyen ilaçlar veya sizi uykulu yapan ilaçlar alıyorsanız, saunayı kullanmayın.
Hastaysanız sauna kullanmayın.
Sauna kullanmadan önce, sırasında veya sonra alkol tüketmeyin.
Sauna kullanmadan önce, sırasında veya sonra uyuşturucu kullanmayın.
Sauna kullanmadan önce aşırı miktarda yemek yemeyin.
American Journal of Public Health'ta yayınlanan bir makale, sağlıklı insanların bir oturumda 10 ila 15 dakikadan fazla sauna kullanmamasını önermektedir. Sauna deneyimine yeniyseniz, vücudunuza kulak verin ve yavaş başlayın (oturum başına en fazla 5 ila 10 dakika arasında). Sıcaklığa karşı toleransınızı birden fazla ziyaret ile artırabilirsiniz.
Kendinizi saunada asla uyumaya bırakmayın.
Başınız döner veya rahatsız hissederseniz saunadan çıkın.
Fin sauna geleneği genellikle buz gibi suya dalışla biter. Bu, özellikle hamile olanlar veya kalp veya diğer sağlık sorunları olanlar için uygun olmayabilir. Baş dönmesini önlemek için sauna kullanımından sonra vücut sıcaklığınızın normalleşmesine izin vermek daha iyi olabilir.
Sauna nasıl çalışır?
Saunaların çalışma prensipleri farklılık gösterir. Bazıları geleneksel Finlandiya modelini takip eder ve ara sıra buhar patlamaları üretmek için yakındaki bir su kovası ve kepçe kullanarak kuru ısı kullanır. Diğerleri su kovasını kullanmayı reddederek sadece kuru ısı üretir. Türk saunaları da popülerdir. Bunlar, işlev ve tasarım olarak buhar odalarına benzer ıslak ısı kullanır.
Saunalarda ısıtma yöntemleri şunları içerir:
Kızılötesi lambalar: Kızılötesi saunalar, vücudunuzu tüm odanın yerine ısıtmak için elektromanyetik radyasyon üreten lambalar kullanır. Kızılötesi saunalar, diğer sauna türlerinden daha düşük sıcaklıklar üretir ve tipik olarak 140°F (60°C) civarında kalır.
Ahşap: Bu geleneksel yöntem, közleri veya sauna taşlarını ısıtmak için yakılan odun kullanır. Düşük nem ve kuru ısı üretir. Yaklaşık 10 dakikada bir taşların üzerine su dökülerek, odadaki nem ve ısıya ani patlamalar eklenir.
Elektrik: Birçok sağlık kulübü ve spor salonu, sauna taşlarını yüksek sıcaklığa ısıtmak için elektrikli ısıtıcılar kullanır. Elde edilen düşük nem ve kuru ısı, odunu yakma yöntemiyle üretilen ısıyla aynıdır.
Buhar: Türk tarzı saunalar, buharı kaynayan su kullanarak ıslak ısı ve yüksek nem üretmek için kullanılır. Bu saunalar ayrıca Türk hamamları veya buhar odaları olarak da adlandırılır.
Saunalar ve hamamlar hakkında daha fazlası
Saunalar 2.000 yıl önce Finlandiya'da icat edildi. Burada, sauna banyosu sağlıklı yaşama ve topluluk etkinliklerine adanmış bir ulusal yaşam tarzının bir parçasıdır. Saunaları insanların evlerinde, iş yerlerinde ve topluluk merkezlerinde bulabilirsiniz.
Sauna banyosu, 1600'lerde Fin göçmenlerle Amerika'ya getirilmiş olabilir. Aslında sauna, hamam veya hamamhane anlamına gelen bir Fince kelime.
Farklı ülkelerde ve kültürlerde saunalar, buhar odaları ve buhar banyoları yaygındır. Rus banyoları gibi farklı seçenekleri deneyimlemek ve keşfetmekten keyif alabilirsiniz. Banyolar Türk saunaları ve buhar odalarının özelliklerini birleştirir. Genellikle büyük ve toplu olarak kullanılırlar ve ahşap veya seramikten yapılmış olabilirler.
Japonya'nın geleneksel topluluk banyoları olan sentolar Amerika'da daha az yaygın olmakla birlikte, California ve Hawaii gibi birkaç eyalette bulunabilirler. Japonya'ya seyahat ederseniz ve bir sento denemek isterseniz, birçok insanı barındıracak şekilde yapılmış sıcak ve sıcak su havuzları arasında seçim yapabilirsiniz. Sentolar yoğun minerallerle doludur ve banyolar genellikle cinsiyete göre ayrılır.
Ayrıca, doğal sıcak su kaynakları da rahatlatıcı bir seçenektir. Sıcak su kaynakları, jeotermal yeraltı suyu tarafından doğal olarak ısıtılan termal göllerdir. Bazıları insanların banyo yapması için çok sıcaktır.